Emekli vatandaşlar için maaş ve sosyal haklar konusunda yeni düzenlemeler gündemdeki yerini koruyor. 2025 yılı itibarıyla hem SSK hem BAĞ-KUR kapsamında emekli olanlar için 3 maaşa kadar çıkan ödeme imkânları konuşulurken, çalışmaya devam eden emeklilerin aylıklarıyla ilgili sorular da merak konusu oldu. Özellikle 1800 gün prim ve 5 yıl sigortalılık süresi şartı ile birlikte gündeme gelen yeni haklar ve maaş kesintileri hakkındaki detaylar bu yazıda ele alınıyor.
Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden vatandaşlar için hem maaş hem de sosyal güvenlik hakları açısından farklı uygulamalar bulunuyor. Bu noktada üç farklı gelir kaleminden maaş alabilme hakkı, belirli şartları sağlayan emekliler için geçerli hale geliyor.
Emekli Çalışanın Aylığı Kesilir mi?
Emekli olduktan sonra özel sektörde sigortalı olarak çalışmaya devam edenlerin emekli maaşı kesilmez. Ancak emekli kişi kamu kurumlarında sosyal güvenlik destek primi (SGDP) olmadan çalışıyorsa, maaşı kesintiye uğrayabilir. Kamu işyerlerinde emekliliğe rağmen aktif sigortalı olarak görev alınması durumunda, aylık tamamen durdurulur. Özel sektörde çalışılması halinde ise emekli aylığı aynen devam eder, sadece maaş üzerinden SGDP kesintisi uygulanır.
2025 yılı itibarıyla SGDP oranı brüt maaşın yüzde 32’si olarak belirlenmiştir. Bu oran, emeklinin çalıştığı işyerince ödenir ve emekli maaşından kesinti yapılmaz. Dolayısıyla özel sektörde çalışan bir emekli hem maaşını hem de çalıştığı yerden aldığı ücreti aynı anda alabilir.
3 Maaş Hakkı Nedir, Kimler Yararlanabilir?
Üç maaş uygulaması, farklı sigorta kollarından ya da sosyal haklardan gelen ödemeleri kapsayan bir durumdur. Bu kapsamda 2025 itibarıyla şu kombinasyonlar mümkündür:
- Kendi emekliliği nedeniyle alınan aylık (SSK veya BAĞ-KUR)
- Vefat eden eşten dolayı alınan dul aylığı
- Anne veya babadan kalan yetim aylığı (kadınlar için evli olunmaması şartıyla)
Bu üç farklı kalemden maaş alabilmek için her bir hakkın ayrı bir sigorta kaynağına bağlı olması gerekir. Örneğin kişi SSK’dan kendi emekli aylığını alırken, BAĞ-KUR’dan emekli olmuş vefat eden eşinden dul aylığı ve yine Emekli Sandığı’ndan emekli olmuş babasından yetim aylığı alabilir.
1800 Gün Prim Şartı Ne Anlama Geliyor?
1800 gün prim, malulen emeklilik veya ölüm aylığı bağlanması için gerekli olan en az prim gün sayılarından biridir. SGK mevzuatına göre:
- Malulen emeklilikte en az 1800 gün prim ve en az %60 oranında iş göremezlik raporu gerekir.
- Ölüm aylığı bağlanması için de sigortalının en az 1800 gün primi olması şarttır (bazı durumlarda 5 yıl sigortalılık süresiyle birlikte 900 gün prim yeterli olabilir).
Bu şartlar vefat eden kişinin ardından eşe ya da çocuğa maaş bağlanmasını sağlar. Dolayısıyla dul ya da yetim aylığı alacak kişinin bu prim koşulunu sağlayan bir yakını olması gerekir.
5 Yıl Sigortalılık Süresi Şartı Ne Getiriyor?
Sigortalı olarak 5 yıl çalışmış ve en az 900 gün prim ödemiş bir kişinin ölümü halinde, geride kalan eş ve çocuklara ölüm aylığı bağlanabiliyor. Bu düzenleme, özellikle kısa süreli sigortalı çalışmış olanların hak sahiplerinin mağdur olmaması için uygulanıyor.
Bununla birlikte, 5 yıl sigortalılık süresi aynı zamanda malulen emeklilik için de temel şartlardan biridir. Çalışma gücünün en az %60’ını kaybeden sigortalı, 1800 prim gününü ve 5 yıllık sigortalılık süresini tamamlamışsa, malulen emekliliğe başvurabilir.
Kadınlarda 3 Maaş Alımı Daha Yaygın
Özellikle evlenmemiş ya da boşanmış kadınlar için babadan gelen yetim aylığı hakkı kesilmeden devam edebiliyor. Eğer kadın kendi emekli aylığını alıyorsa ve eşinden dul aylığı da alıyorsa, üç ayrı sigorta kolundan maaş alma imkânı doğabiliyor. Bu nedenle kadın emekliler, yasal şartları sağladıkları takdirde 3 ayrı kalemden düzenli gelir elde edebiliyor.
Sosyal Yardımlar ve Ek Ödemeler
2025 yılında emeklilere yönelik sosyal yardımlar kapsamında bazı gruplara ek ödemeler yapılmaktadır. Bunlar arasında bayram ikramiyesi, yakacak yardımı, aile destek paketi gibi kalemler bulunur. Bu yardımlar, üç maaş alan kişiler için de geçerlidir. Ancak bazı sosyal yardımların gelir testine tabi tutulduğu unutulmamalıdır.
SSK ve BAĞ-KUR emeklileri için 2025 yılı, sosyal hakların genişlediği, maaş kalemlerinin çeşitlendiği ve yeni destek modellerinin uygulandığı bir dönem olmayı sürdürüyor. Çalışmaya devam eden emeklilerin maaş kesintisi yaşamadan gelir elde edebilmesi, sosyal güvenlik sistemi içindeki en önemli esnekliklerden biri olarak dikkat çekiyor. Emeklilik sonrası gelir artırmak isteyenler için bu imkanların takibi büyük önem taşıyor.
