Borsa İstanbul’da devre kesici sistemi, sert fiyat hareketlerinde yatırımcıyı korumak amacıyla devreye girer. Peki, devre kesici nedir, nasıl çalışır ve kaç dakika sürer? İşte detaylar…
Borsa İstanbul’da Devre Kesici Nedir? Nasıl Uygulanır ve Kaç Dakika Sürer?
Finansal piyasalarda ani fiyat hareketleri, yatırımcılar için büyük riskler oluşturabilir. Özellikle hızlı düşüşler veya yükselişler, piyasalarda panik ortamı yaratabilir. İşte tam da bu noktada devre kesici mekanizması devreye girer.
Peki, Borsa İstanbul’da devre kesici nedir? Nasıl uygulanır ve kaç dakika sürer? İşte devre kesici hakkında bilinmesi gerekenler…
Devre Kesici Nedir?
Devre kesici, borsa piyasalarında ani fiyat hareketlerini önlemek amacıyla uygulanan bir sistemdir. Borsada büyük çaplı düşüşler veya yükselişler yaşandığında, belirli seviyelerde işlemler otomatik olarak durdurulur ve piyasaya soğuma süresi tanınır.
Bu mekanizma, yatırımcıların ani kararlar almasını engelleyerek piyasalarda denge ve güven ortamını sağlamayı amaçlar.
Devre Kesici Nasıl Uygulanır?
Borsa İstanbul’da devre kesici sistemi, Borsa İstanbul Pay Piyasası ve Vadeli İşlem Piyasası’nda belirlenen oranlar doğrultusunda devreye girer.
Devre kesici uygulanırken şu adımlar izlenir:
- Endeksin veya bir hissenin belirlenen düşüş/yükseliş oranına ulaşması durumunda sistem otomatik olarak işlemleri durdurur.
- Devre kesici süresi boyunca piyasada emir toplama işlemi yapılır, ancak işlemler gerçekleştirilmez.
- Süre sonunda işlemler yeniden başlatılır ve piyasa normal akışına devam eder.
Bu süreç, piyasaların daha sağlıklı bir şekilde işlemesine yardımcı olur ve yatırımcılara daha bilinçli kararlar alma fırsatı tanır.
Borsa İstanbul’da Devre Kesici Kaç Dakika Sürer?
Borsa İstanbul’da devre kesici süresi, piyasanın türüne ve uygulanan kurallara göre değişiklik gösterebilir.
1. Pay Piyasasında Devre Kesici Süresi
- Devre kesici devreye girdiğinde işlemler otomatik olarak durdurulur.
- Emir toplama süresi genellikle 5 ila 10 dakika arasındadır.
- Bu süre sonunda işlemler yeniden başlatılır.
2. Vadeli İşlem Piyasasında Devre Kesici Süresi
- Vadeli işlem ve opsiyon piyasalarında devre kesici süreleri daha kısa olabilir.
- Genellikle 5 dakika ile 15 dakika arasında değişen bir bekleme süresi uygulanır.
3. Endeks Bazlı Devre Kesici Süresi
- BIST 100 endeksinde yüzde 5 ve yüzde 7 düşüşlerde devre kesici uygulanır.
- Bu tür devre kesicilerde ilk aşamada 15 dakika, ikinci aşamada ise 30 dakika işlemler durdurulabilir.
Bu süreler Borsa İstanbul’un güncel düzenlemelerine göre değişebilir ve yatırımcıların Borsa İstanbul’un resmi web sitesini takip etmeleri önerilir.
Devre Kesici Ne Zaman Devreye Girer?
Borsa İstanbul’da devre kesici sistemi şu durumlarda otomatik olarak devreye girer:
✔ Endeks bazında yüzde 5 veya yüzde 7 düşüş yaşandığında
✔ Bir hisse senedi belirli bir zaman diliminde olağan dışı fiyat değişimi yaşadığında
✔ Vadeli işlem piyasasında aniden büyük bir fiyat dalgalanması gerçekleştiğinde
Bu tür durumlar, yatırımcıları korumak ve piyasada dengeyi sağlamak için otomatik olarak uygulanır.
Devre Kesicinin Avantajları Nelerdir?
Devre kesici mekanizması, piyasalar için birçok avantaj sunar:
✔ Ani fiyat hareketlerini önler: Piyasaların dengesiz bir şekilde düşmesini veya yükselmesini engeller.
✔ Yatırımcıları korur: Panik satışlarını veya spekülatif alımları sınırlayarak bilinçli karar alma fırsatı tanır.
✔ Piyasalarda istikrarı sağlar: Büyük fiyat dalgalanmalarının yaratabileceği kaosu önler.
Devre Kesici Hangi Durumlarda Kaldırılır?
Borsa İstanbul, bazı durumlarda devre kesici uygulamalarını geçici olarak durdurabilir. Özellikle piyasalarda normalleşme sürecinin hızlandırılması ve olağan dışı fiyat hareketlerinin sona ermesi durumlarında devre kesici devreden çıkarılır.
Ancak bu tür kararlar, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Borsa İstanbul yönetiminin belirlediği kriterlere göre alınır.
