Evden çalışan bireyler için sosyal güvence ve emeklilik artık hayal değil. Yeni düzenlemelerle birlikte evde üretim yapanlar, kendi işini yönetenler veya uzaktan çalışanlar için emeklilik hakkı elde etmenin yolu açıldı. Peki kimler bu sistemden yararlanabiliyor, prim ödemeleri nasıl hesaplanıyor?
Son yıllarda çalışma hayatındaki dönüşüm, milyonlarca kişinin evden ya da esnek sistemlerle çalışmasına olanak tanıdı. Bu değişimle birlikte “evde çalışanlara emeklilik” konusu daha da önem kazandı. Sigortasız çalışan bireylerin sosyal güvenceye kavuşması amacıyla çeşitli düzenlemeler yapılırken, devlet destekli prim sistemleri ve isteğe bağlı sigorta modeli öne çıkıyor.
Evde çalışanların emeklilik hakkından faydalanabilmesi için en yaygın yöntemlerden biri, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sunulan “isteğe bağlı sigorta” modelidir. Bu model, evde çalışan bireylerin kendi primlerini ödeyerek emeklilik haklarını kazanmasını sağlar. Evde el işi yapan kadınlar, uzaktan çalışan freelancer’lar, e-ticaretle uğraşan bireyler ya da evinden hizmet sunan serbest meslek sahipleri bu kapsamda değerlendirilebiliyor.
İsteğe bağlı sigorta kapsamında sigortalı olan bireyler, her ay belirli bir tutar üzerinden prim yatırarak sosyal güvence altına alınır. 2025 yılı itibarıyla en düşük isteğe bağlı sigorta primi yaklaşık 6.400 TL civarında seyretmektedir. Bu tutar üzerinden yapılan ödemeler hem sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı tanır hem de uzun vadede emeklilik için gerekli prim günlerinin birikmesini sağlar.
Bir diğer avantajlı sistem ise evde üretim yapan kadınlara özel olarak sunulan sigorta teşvikidir. Evde ürettiği ürünleri internetten ya da pazardan satan kadınlara, belirli bir ciroyu aşmamaları durumunda vergi muafiyeti ve prim kolaylığı sağlanıyor. Bu sayede kadınlar hem ev ekonomisine katkıda bulunabiliyor hem de sosyal güvence kazanarak emeklilik hakkı elde edebiliyor.
Ayrıca, evden çalışan bireyler için “Bağ-Kur” statüsü de önemli bir seçenek. Kendi adına çalışanlar, serbest meslek sahipleri ya da küçük ölçekli işletme yönetenler Bağ-Kur çatısı altında sigortalı sayılıyor. Bu statüde olanlar da emeklilik için gerekli prim günlerini doldurduklarında maaş almaya hak kazanıyor.
Evden çalışan bir kişinin emekli olabilmesi için temel şartlar şunlardır:
- En az 9.000 gün (25 yıl) prim ödemek (Bağ-Kur statüsünde)
- Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşını doldurmuş olmak
- Gerekli primlerin eksiksiz ve düzenli şekilde SGK’ya bildirilmesi
İsteğe bağlı sigorta veya Bağ-Kur kapsamında ödeme yapanlar, emeklilik hesaplamalarında yatırdıkları primin miktarına göre emekli maaşı alıyor. Yani yüksek prim ödemesi yapan bireylerin emeklilikte alacağı maaş da orantılı şekilde yüksek oluyor. Bu noktada emeklilik planlaması yaparken gelir düzeyine uygun prim modeli seçmek büyük önem taşıyor.
Uzaktan çalışanların sayısının artması, freelance iş modellerinin yaygınlaşması ve evden üretimin desteklenmesi gibi faktörler, devletin bu alanlara yönelik sosyal güvenlik modellerini çeşitlendirmesini zorunlu kılıyor. Özellikle kadınlar ve gençler arasında yaygınlaşan evde çalışma modeli, kayıt dışı çalışmayı azaltma ve sosyal güvenceyi yaygınlaştırma açısından stratejik bir fırsat sunuyor.
Evde çalışıp emeklilik hakkı kazanmak isteyen bireylerin ilk olarak SGK il müdürlüklerinden ya da e-Devlet üzerinden “isteğe bağlı sigortalılık başvurusu” yapması gerekiyor. Ardından her ay düzenli prim ödemeleriyle sosyal güvenlik sistemi içerisine dahil olunabiliyor. Aynı zamanda gelir durumuna göre devlet destekli sosyal sigorta prim teşviklerinden de faydalanmak mümkün.
Evde çalışarak emeklilik hayali kuran milyonlarca kişi için bu sistemler umut verici bir alternatif oluşturuyor. Hem sosyal güvenceden yararlanmak hem de ileri yaşlarda emeklilik maaşı alabilmek isteyenler, bu avantajlı modelleri değerlendirerek geleceğini güvence altına alabiliyor.
