Samsun’da doğadan toplanan ve kilogram fiyatı 3 bin TL’ye kadar çıkan salep bitkisinin hasadı başladı. Toprakta yetişen bu değerli ürün, hem ekonomik katkısıyla hem de geleneksel tıptaki yeriyle dikkat çekiyor.
Salep Üretimi Samsun’da Yoğunlaşıyor
Karadeniz’in verimli topraklarında yetişen ve “toprağın altındaki hazine” olarak tanımlanan salep, Samsun’un kırsal bölgelerinde çiftçilerin en değerli gelir kaynaklarından biri hâline geldi. Bahar aylarında topraktan çıkarılan salep yumruları, hem iç piyasa hem de ihracat pazarında yüksek talep görüyor.
Salep bitkisi, özellikle Havza, Ladik ve Kavak ilçelerinde yoğun şekilde yetiştiriliyor. Bölgede doğal yayılım gösteren yabani orkide türlerinden elde edilen salep, sınırlı üretimi ve zorlu hasat süreci nedeniyle oldukça yüksek fiyatlardan alıcı buluyor.
Kilosu 3.000 TL’ye Kadar Yükseldi
Sınırlı üretim kapasitesi ve yoğun talep nedeniyle salep fiyatları 2025 yılı itibarıyla zirve yapmış durumda. Çiftçiler kilogram başına 2.500 ile 3.000 TL arasında değişen fiyatlardan ürünlerini pazarlıyor.
Bu fiyat aralığı, salebin tarım dışı gelir arayan köylüler için ciddi bir ekonomik potansiyel sunduğunu gösteriyor. Ancak aynı zamanda kontrollü toplama ve sürdürülebilirlik konularındaki tartışmaları da gündeme taşıyor.
Salep Hasadı Nasıl Yapılıyor?
Salep bitkisi, toprağın yaklaşık 15-20 cm altında yetişen yumrular şeklinde bulunuyor. Hasat, özel bir dikkat gerektiriyor çünkü yumru toplanırken bitkinin diğer parçalarının doğada kalması gerekiyor ki yeniden filizlenebilsin.
Hasat sürecinin temel adımları şunlar:
- İlkbaharda yağış sonrası toprağın yumuşadığı dönem bekleniyor
- Elle kazma yöntemiyle yumrular çıkarılıyor
- Doğadan alınan yumrular, kurutma işlemine alınarak pazara sunuluyor
- Kurutulan salep, toz hâline getirilerek içecek, dondurma ve ilaç sanayisinde kullanılıyor
Doğal türlerin yok olma riski nedeniyle birçok bölgede salep üretimi Tarım ve Orman Bakanlığı’nın izniyle yapılıyor.
Salep Neden Bu Kadar Değerli?
Salep, içerdiği “glucomannan” adlı doğal polisakkarit sayesinde kıvam verici ve tıbbi özellikleriyle öne çıkıyor. Geleneksel tıpta boğaz yumuşatıcı, mide yatıştırıcı ve bağışıklık destekleyici etkisiyle bilinen bu ürün, özellikle kış aylarında tüketilen sıcak içeceklerin temel bileşeni.
Kullanım alanları arasında:
- Sıcak salep içeceği
- Dondurma üretimi (özellikle Maraş dondurması)
- Bitkisel kapsüller ve doğal ilaç formülleri
- Tatlı, muhallebi ve sütlü ürünlerde katkı maddesi
Bu çok yönlü kullanım potansiyeli, salebi hem yerel hem de global ölçekte değerli hâle getiriyor.
Yasal Koruma ve Sürdürülebilirlik Uyarısı
Salep, nesli tükenme riski taşıyan bir bitki olması nedeniyle kontrollü üretim ve toplayıcılık kurallarına tabidir. İzinsiz toplama ve ticaret ciddi cezalara konu olabilmektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı, belirli bölgelerde çiftçilere salep üretim izni vererek kontrollü tarımı teşvik ediyor. Aynı zamanda salep üretiminde şu noktalara dikkat çekiliyor:
- Doğal popülasyonun korunması
- Tarım alanlarında kültür salep yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması
- Toprak yapısına zarar vermeyecek hasat yöntemlerinin kullanılması
- Kurutma ve işleme tesislerinde hijyen kurallarına uygun hareket edilmesi
Bu sayede hem ekonomik katkı sağlanıyor hem de doğal denge korunmuş oluyor.
İstersen salep üretimiyle ilgili yatırım fırsatlarını, tarım destek programlarını ya da benzer ekonomik değeri yüksek ürünlerle ilgili içerikler de hazırlayabilirim. Talep eder misin?
